Distribütörlük sözleşmesi günümüz ekonomi dünyasında olmazsa olmaz nitelikteki anlaşmalardan biridir. Uzmanlığın arttığı bir ortamda üretim faaliyetleri için ihtiyaç duyulan konular ile pazarlama faaliyetleri için ihtiyaç duyulan konular birbirinden tamamen farklıdır. İyi bir ürünün tasarımı ve somut olarak ortaya çıkarılması ayrı bir teknik uzmanlık, bunların farklı pazarlarda müşteriye ulaştırılması ise bambaşka bir uzmanlık alanı oluşturur. Bu nedenle, farklı nitelikteki işletmeler stratejik işbirliklerine yönelmekte ve sinerjik güç oluşturma çabasındadır. Distribütörlük sözleşmesi, bu stratejik işbirlikleri çerçevesinde ihtiyaç duyulan ve taraflara önemli rekabet gücü kazandıran unsurların başında gelir.
Distribütörlük sözleşmesi nedir ve bu sözleşme yapılırken hangi hususlara dikkat edilmesi gerekir? Bu yazımızda, distribütörlük sözleşmesi kapsamında merak edilenleri cevaplarını ele aldık.
Stratejik İşbirliği İçin Önemli Bir Adım: Distribütörlük Sözleşmesi
Distribütörlük sözleşmesi temel olarak üretici ile dağıtıcı (distribütör) arasında yapılan ve sözleşmeye konu ürünlerin satış şartlarının belirlendiği anlaşmayı ifade eder. Söz konusu anlaşma sayesinde üretici ve dağıtıcı firmalar, kendi faaliyet alanlarına odaklanarak, ürünlerin üretim ve piyasaya sunulması süreçlerinin belirli kısımlarını yerine getirirler. Böylelikle, her iki taraf da tüm enerjilerini kendi uzmanlık alanlarında yoğunlaştırmış ve işbirliği gerçekleştirmek suretiyle piyasada rekabet gücü sağlamış olur.
Distribütörlük Sözleşmesinde Dikkat Edilecek Hususlar
Distribütörlük sözleşmesi çerçevesinde dağıtıcı durumunda olan işletme üreticiden ya da toptancıdan toplu alım yapmakta ve bu sayede ürünleri daha düşük fiyata satın almaktadır. Ürünlerin alınmasından sonra bunların tanıtılması, pazarlanması, satılması ve son tüketiciye ulaştırılması artık distribütörün temel faaliyetini oluşturur.
Bu işbirliği kapsamında tarafların karşılıklı hak ve yükümlülükleri söz konusu olur. Bu hak ve yükümlülükler distribütörlük sözleşmesi kapsamında düzenlenir. Buna göre, bahse konu ürünlerin tek bir distribütör tarafından mı yoksa birden çok distribütör tarafından mı satılacağı, hangi pazarlarda satılabileceği, belirli bir fiyat politikasının olup olmayacağı, raporlamanın hangi esaslar çerçevesinde yapılacağı gibi uygulamaya dönük birçok hususun belirlenmesi gerekir. Bu açıdan, tüm bu unsurlar distribütörlük anlaşmasının konusunu oluşturur. Söz konusu sözleşme metni hazırlanırken her işletmenin kendine özgü nitelikleri ve ihtiyaçlarının dikkate alınması ve bu çerçevede sözleşme hukukunda uzman ve tecrübeli avukatlardan destek alınması çok önemlidir.
Distribütörlük Sözleşmesinin Kapsamı
Üretici ve dağıtıcı arasındaki işbirliğinin ne şekilde yapılacağına bağlı olarak distribütörlük sözleşmesi aşağıdaki temel unsurları içermelidir.
- Sözleşmeye konu ürünlerin nitelikleriyle belirlenmesi
- Distribütörlük anlaşmasının süresi
- Distribütörün satmasına yetki verildiği coğrafya (internet pazarları dahil)
- Distribütör tarafından yapılacak ödemelerin zamanı ve şekli
- Distribütörün alt distribütörlük verme yetkisinin olup olmayacağı
- Distribütörlük sözleşmesinin hangi şartlarda ve ne zaman yenileceği
- Distribütörlük sözleşmesinin hangi şartlarda iptal edilebileceği
- Raporlama yapılıp yapılmayacağı
- Kusurlu ürün olması halinde iade ve ispat şartları
- Sözleşme taraflarının isim ve iletişim bilgileri
Kazan-Kazan Politikası ve Pazarlık Gücü
Her işletme kar elde amacıyla faaliyet gösterir. Ürün ve hizmet satışına bağlı olarak farklı giderlere katlanır ve gelir elde eder. Bu nedenle, bu tür sözleşmeler düzenlenirken hem üreticinin hem dağıtımcının kar edebileceği bir zemin aranır. Diğer yandan, üreticinin dağıtım politikası, stratejik öncelikleri gibi unsurlar taraflar arasındaki pazarlık ortamını etkileyebilir.
Bu kapsamda, distribütörlük sözleşmelerinde dikkate alınan konular genel olarak aşağıdaki şekilde sayılabilir:
- Anlaşmanın Münhasır Olup Olmaması: Belirlenen ürünlerin satışının tek bir dağıtıcı tarafından yapılabileceği gibi üreticinin kendisi ya da birden çok dağıtıcı tarafından da yapılabilir. Üreticiler az sayıda satış yapılmasını öngördükleri durumlarda sadece tek bir dağıtıcıya yetki verilmesi konusunda isteksiz davranır. Bu gibi durumlarda daha çok dağıtıcı tarafından asgari alınması gereken ürün miktarı belirlenir. Anlaşmanın tek bir dağıtıcıya münhasır olarak yapılmadığı durumlarda ise dağıtıcının yaptığı yatırımın değip değmeyeceği konusunu iyi değerlendirmesi gerekir.
- Dağıtım Bölgesi: Dağıtıcılar satış yetkisini aldıkları ürünleri mümkün olduğu kadar geniş bir pazar bölgesinde satmak ister. Birden fazla dağıtıcının olduğu anlaşmalarda satış bölgelerinin belirlenmesi bölgelerin çakışması kaynaklı muhtemel sorunların ortaya çıkmaması için önemlidir.
- Yeni Ürünlerin Durumu: Üreticinin yeni ürünler üretmesi ya da mevcut ürünler üzerinde geliştirme yapması halinde bu ürünlerin satış yetkisinin kime ve hangi ölçüde verileceğinin belirlenmesi sonraki zamanlarda çıkabilecek belirsizliklerin giderilmesi adına önemlidir. Bu bağlamda, distribütörlük sözleşmelerinde satış yetkisi verilen ürün kapsamının çok iyi belirlenmesi şarttır.
- Fiyatlama: Piyasaya arz edilen ürünün fiyatının belirlenmesi noktasında üreticinin kısıtlayıcı taleplerinin olup olmaması, dağıtıcı firma ya da firmaların fiyat konusunda serbestisinin olup olmadığı da tarafların maliyet analizi ve ürünün piyasada tutunup tutunamayacağı noktasında önem taşır. Bu açıdan, bu sözleşmelerde fiyatlamanın nasıl yapılacağı iyi şekilde ortaya konulmalıdır.
- Alt-Dağıtıcı Olup Olmaması: Bazı durumlarda dağıtıcı işletmeler bu satış yetkilerini bir başka işletmeye devretmek isteyebilmektedir. Bu gibi durumlar için distribütörlük sözleşmelerinde açık bir hükmün bulunmasında fayda bulunmaktadır. Üretici firmanın bu gibi bir yetkiye onay vermesi halinde, distribütörlük sözleşmesine, dağıtıcı firma ile alt dağıtıcı firma arasında yapılacak sözleşme hükümlerini onaylama şartı konulması faydalı olacaktır.
- Destek Politikası: Dağıtıcı firmanın, ürünlerin satışı sonrasında teknik destek sağlayıp sağlamayacağı ürünün marka değeri açısından önemli bir unsurdur. Ayrıca satılan ürünün kullanımına ilişkin bir eğitim söz konusu ise bunun kimin tarafından yerine getirileceği de sözleşme çerçevesinde ortaya konulması gerekir.
- Gizlilik Politikası: Üretici ve dağıtıcı firmalar yaptıkları işbirliği kapsamında birbirleri hakkında bilgi sahibi olurlar. Bu bilgilerin ne şekilde kullanılabileceği hususu da yine sözleşmede ele alınması gereken konulardan biridir.
Görüldüğü üzere, distribütörlük anlaşmalarında birçok detaylı husus bulunmaktadır. Bu çerçevede, bu sözleşmelerin hazırlanmasında sözleşme hukukunda uzman ve tecrübeli hukukçulardan profesyonel destek alınması çok önemlidir.
Yardıma mı İhtiyacınız Var?
Onal Gallant&Partners, Gayrimenkul Hukuku, Fikri Mülkiyet Hukuku, Ticaret Hukuku, Aile Hukuku, Aile Yoluyla Göçmenlik, Çalışma ve Yatırım Yoluyla Göçmenlik ve ABD Vize Süreçleri konularında uzman bir hukuk bürosudur. Amerika'da şirket kurulması ve ABD’de gayrimenkul satın alınmasından, marka tescili ve Green Card çekilişlerine kadar geniş bir yelpazede güvenilir bir temsil ve danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Onal Gallant&Partners’ın tüm ofislerinde görev yapan her biri alanının uzmanı, güncel mevzuat ve uygulamalar hakkında derinlemesine bilgi ve tecrübe sahibi olan saygın ve dinamik hukukçulardan oluşan ekibi saydığımız bu alanları ilgilendiren tüm hukuki problemlerinizin çözümü ve ABD’de hayata geçirmek istediğiniz projelerinizin finansal olarak en etkin şekilde ve sorunsuz süreçlerle yönetilmesi konusunda sizlere yardımcı olmaya hazırdır.
Uzmanlık ve uygulama alanlarımızdaki konularla ilgili olarak en çok merak edilen sorulara verdiğimiz cevapları, sürekli değişen ve güncellenen yasal düzenlemeler ve idari tasarruflarla ilgili haberleri ve bilgilendirme amaçlı videolarımızı ve bloglarımızı ziyaretçilerimizle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu kapsamdaki yayınlarımızı websitemizden, Facebook, Twitter, Quora, LinkedIn ve Medium hesaplarımızdan ve Youtube kanalımızdan takip edebilirsiniz
Ayrıca ofisimize e-mail veya telefonla doğrudan ulaşabilirsiniz.
