Amerika denilince şüphesiz akla gelen ilk şeylerden biri de dünyaca ünlü üniversiteleridir. Harvard, Columbia gibi dünyanın en iyi üniversitelerine ev sahipliği yapan Amerika, bu başarısını dünyanın dört bir yanından gelen akademisyenlere borçlu olduğu muhakkak. Hepimizin bildiği Albert Einstein bir Alman, John von Neumann bir Macar olarak yıllarca Amerika üniversitelerinin kürsülerinde eğitim verdi. Günümüzde de Amerika farklı ülkelerden gelen ve Amerika’da akademisyen olmak isteyen akademisyenlere kucak açmaya devam etmektedir.
375 tane Nobel ödülüyle akademinin dünyadaki tartışmasız lideri Amerika, önümüzdeki dönemlerde de bu liderliği iyice pekiştirmek istemektedir. Bu sebeple Amerika’da akademisyen olmak isteyen akademisyenler için Amerika vizeleri düzenlenmiştir. Akademisyenlerin en sık başvurduğu vizeler arasında EB-1 (Extraordinary Ability), EB-2 NIW (National Interest Waiver) ve J-1 Research Scholar vizeleri bulunmaktadır. Bu makalede, akademisyenler için Amerika'da vize alma süreçlerini ve uygun vize türlerini ele alacağız.
1. EB-1: Olağanüstü Yetenek (Extraordinary Ability) Vizesi
EB-1 vizesi, bilim, sanat, eğitim, iş dünyası veya atletizm alanlarında olağanüstü başarı göstermiş kişilere yönelik bir göçmenlik vizesidir. Akademisyenler için Amerika vizeleri denildiğinde akla ilk gelen EB-1 vizesi, aslında bir Green Card opsiyonudur.
Gerek kotaya bağlı olmaması gerekse hızlı bir şekilde Green Card’a açılan bir kapı olması nedeniyle EB-1 vizesi sıkı kriterlere bağlanmıştır. Amerika’da akademisyen olmak isteyen akademisyenler EB-1 vizesine uygunluk için aşağıdaki kriterlerden en az üçünü karşılaması gerekmektedir:
- Alanınızda önemli akademik makaleler yayınlamış olmak
- Hakemli akademik dergilerde yayınlar yapmak
- Alanınızda hakemlik veya jüri üyeliği yapmak
- Önemli akademik ödüller kazanmış olmak
- Seçici kabul kriterleri olan ulusal veya uluslararası akademik kuruluşlara üyelik
- Alanınızda büyük bir etki yarattığınızı gösteren medya haberleri veya alıntılar
Bu kriterlerden en az üçünü sağlamanız durumunda, iş teklifi gerekmeksizin EB-1 vizesine başvurabilirsiniz. Başvurunun onaylanması halinde akademisyenler, hızlı bir şekilde Green Card (Yeşil Kart) alma hakkına sahip olabilirler.
2. EB-2 NIW: Ulusal Çıkar Muafiyeti (National Interest Waiver) Vizesi
Akademisyenler için Amerika vizeleri dendiğinde ikinci olarak EB-2 NIW vizesi akıllara gelmektedir. Vizenin adında da anlaşılacağı üzere bu vize Amerika’nın ulusal çıkarlarına katkıda bulunacak kişilere verilmektedir. Dolayısıyla EB-2 NIW başvurusunda bulunacak akademisyenlerin çalışmalarıyla Amerika’nın ekonomisine, sağlığına, eğitimine veya bilimsel gelişimine katkıda bulunabileceği göstermeleri gerekmektedir.
EB-2 NIW için uygunluk şartları:
- En az yüksek lisans veya ilgili alanda beş yıllık uzmanlık
- Yapılan akademik çalışmaların Amerika'nın çıkarlarına hizmet ettiğini göstermek
- Alanınızda yayınlar, araştırmalar veya projeler aracılığıyla önemli katkılarda bulunmak
EB-2 NIW başvurusundaki kriterler EB-1 başvurusuna kıyasla oldukça geniş tutulmuştur. Dolayısıyla burada kriterlerin karşılanıp karşılanmadığı tespiti çok dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
EB-2 NIW vizesinde işveren şartı bulunmamaktadır ve başvuru doğrudan yapılabilir. Ancak, bu vizede bekleme süreleri olabilmektedir. Amerika'da akademisyen olmak isteyen kişiler mutlaka bu işlem sürelerini göz önünde bulundurmalıdır. Günümüzde EB-2 NIW vizesi için ortalama bekleme süresi yaklaşık 2 yıldır.
3. Akademisyenler için Amerika Vizeleri: J-1 Araştırmacı (Research Scholar) ve Akademik Değişim Vizesi
Akademisyenler için Amerika vizelerinden bir diğeri de J-1 vizesidir. Bu vize türü Amerika’daki üniversitelerde veya araştırma kurumlarında misafir akademisyen olarak çalışmak isteyenler için uygundur. J-1 vizesi genellikle kısa süreli araştırmalar, öğretim görevleri veya konferans katılımları için verilmektedir.
J-1 vizesi başvuru süreci:
- Amerika’daki bir akademik kurumdan davet mektubu almak
- DS-2019 formunun alınması
- SEVIS ücreti ve vize başvuru ücretinin ödenmesi
- Konsoloslukta vize mülakatına girmek
J-1 vizesiyle Amerika’ya geldikten sonra statü değişikliği başvurusunda bulunarak başka bir statüye geçmek mümkündür. Ancak unutulmamalıdır ki J-1 vizesinde, iki yıl kuralı bulunabilir. Bu kural, vize sahiplerinin Amerika’dan ayrıldıktan sonra iki yıl boyunca kendi ülkelerinde kalmalarını zorunlu kılabilir. Ancak, bu süre bazı durumlarda waiver (muafiyet) başvurusu ile kaldırılabilir. Dolayısıyla 2 yıl kuralı olan bir J-1 vizesi sahibiyseniz Amerika içerisinde statü değişikliği yapmadan evvel mutlaka waiver başvurusunda bulunmanız gerekmektedir.
4. Başvuru Süreci ve Stratejiler
Bir akademisyen olarak EB-1, EB-2 NIW gibi başvurular yapmadan önce özellikle aşağıdaki stratejileri izlemenizi öneririz:
- Akademik Yayın ve Hakemlik Faaliyetleri: Özellikle EB-1 ve EB-2 NIW başvurularında yayın sayısı, atıf oranları ve hakemlik deneyimi önemli kriterlerdir. Akademik kariyerini Amerika’da devam ettirmek isteyen genç akademisyenlerin uzun vadeli düşünerek şimdiden akademik çalışmalarını çeşitlendirmesini özellikle tavsiye ederiz.
- ABD’den İş Teklifi Alma: Her ne kadar EB-1, EB-2 NIW başvurularında gerekli olmasa da bir üniversiteden veya araştırma kurumundan iş teklifi almak süreci kolaylaştırabilir.
- Referans Mektupları: Amerika’daki akademisyenlerden alınan güçlü referans mektupları, özellikle EB-1 ve EB-2 NIW süreçlerinde büyük önem taşır.
- Vize Türünü Doğru Seçmek: EB-1 ve EB-2 NIW göçmen vizeleridir ve Green Card almak için uygundur. J-1 ise geçici bir araştırma vizesidir ve belirli süre sonra Amerika’dan ayrılmayı gerektirebilir.
Sonuç
Akademisyenler için Amerika vizeleri denildiğinde birçok farklı vize fırsatı bulunmaktadır. Bu vize türlerinden en göz alıcısı olan EB-1 vizesi, olağanüstü akademik başarıya sahip olanlar için Green Card’a giden en hızlı yol olabilirken, EB-2 NIW ulusal çıkarlara hizmet eden araştırmacılar için güçlü bir alternatiftir. J-1 vizesi ise daha çok kısa süreli araştırma ve değişim programları için uygundur.
Tıpkı EB-1 başvurusunda da olduğu gibi EB-2 NIW için de akademik geçmişiniz çok önemlidir. Özellikle başvuru sürecinde güçlü bir akademik CV sunmak ve referanslar ile başvuruyu desteklemek büyük önem arz eder. Bu süreçlerde uzman bir göçmenlik avukatıyla çalışmanızı kesinlikle tavsiye ederiz.
Akademisyenler için Amerika Vizeleri – Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. EB1 ve EB-2 NIW vize kategorileri arasındaki fark nedir?
EB1 ve EB2 vize kategorileri her ikisi de Amerika’da kalıcı oturma izni (Green Card) alma fırsatı sunar ancak farklı şartlara tabidir:
- EB1 (Extraordinary Ability - Olağanüstü Yeteneğe Sahip Bireyler): Alanında uluslararası düzeyde tanınmış, bilim, sanat, spor veya iş dünyasında olağanüstü başarılara sahip kişilere yöneliktir. Başvuranın üç ana kriterden en az üçünü karşılaması gerekir. Bu kriterler arasında akademik makale yazarlığı, hakemlik yapmış olmak, mesleki ödüller almak gibi unsurlar bulunur.
- EB-2 NIW (National Interest Waiver - Ulusal Çıkar Feragati): Başvuranın uzmanlık alanında ABD’ye ulusal çıkar sağlayabileceğini kanıtlaması beklenir. En az yüksek lisans derecesine sahip olmak veya belirli bir alanda olağanüstü yeteneğe sahip olmak gerekir.
EB1, daha kısa sürede sonuçlanan ve bekleme süresi olmayan bir kategori iken, EB2’nin işlenmesi daha uzun sürebilir ve kota sınırlamalarına takılabilir.
2. EB-2 NIW başvurusu için iş teklifi gerekli mi?
Hayır. EB2 NIW başvurularında bir işveren sponsoru gerekmemektedir. Başvuran, ABD’nin ulusal çıkarlarına katkı sağlayacağını akademik çalışmaları, araştırmaları, mesleki deneyimi ve yayınları ile kanıtlamalıdır. Örneğin, sağlık, ekonomi, eğitim gibi alanlarda uzmanlık sahibi olan bireyler bu kategoriye başvurabilir.
3. EB1 veya EB-2 NIW başvurusu için kaç yıl mesleki deneyim gerekir?
- EB1 başvuruları için belirli bir süre zorunlu tutulmaz, ancak başvuranın olağanüstü yeteneklerini kanıtlayan güçlü bir geçmişe sahip olması beklenir.
- EB2 NIW için ise en az yüksek lisans derecesine sahip olmak veya lisans derecesi + en az 5 yıllık ilgili iş deneyimi gerekir. Eğer başvuran yüksek lisans derecesine sahip değilse, alanında olağanüstü yeteneğe sahip olduğunu kanıtlayan belgeler sunmalıdır.
4. EB1 veya EB-2 NIW başvurum onaylandıktan sonra ailem de Green Card alabilir mi?
Evet. Başvuranın eşi ve 21 yaş altındaki bekar çocukları, ana başvurunun onaylanması halinde Green Card alma hakkına sahiptir.
5. EB1 ve EB-2 NIW için başvuru süreci ne kadar sürer?
- EB1: Premium Processing seçeneği ile 15 gün içinde ön değerlendirme yapılabilir. Genel süreç 6 ay içinde tamamlanabilir.
- EB2 NIW: Standart başvuru süreci 6-7 ay sürebilir ancak mevcut bekleme süreleri nedeniyle başvuru sahipleri için yaklaşık 2 yıl sürebilecek bir bekleme süresi vardır.
- Premium Processing (hızlandırılmış işlem) seçeneği EB2 NIW için 2800$ ek ücret ile mümkündür ve 45 gün içinde sonuç alınabilir.
6. EB1 veya EB-2 NIW başvurusu için referans mektupları gerekli mi?
Evet, özellikle EB2 NIW başvurularında referans mektupları önemli bir rol oynar. Bu mektuplar, başvuranın alanındaki katkılarını ve ABD’ye sağlayabileceği faydaları doğrulayan akademisyenler, uzmanlar veya sektör profesyonelleri tarafından yazılmalıdır. Ancak, sadece "kişisel destek" içeren mektuplar değil, başvuranın yaptığı çalışmaların önemini vurgulayan mektuplar kabul edilir.
7. EB1 veya EB-2 NIW başvurusu yapmak için Amerika’da bulunmam gerekiyor mu?
Hayır. EB1 veya EB2 NIW başvuruları dünyanın herhangi bir yerinden yapılabilir. Başvurular USCIS’e gönderildikten sonra onaylanırsa, ABD dışında olanlar konsolosluk sürecinden geçerek Green Card alabilirler. ABD içindekiler ise "Adjustment of Status" süreci ile statülerini değiştirebilir.
8. EB1 ve EB-2 NIW başvurusu sonrası ABD vatandaşı olma süreci nasıldır?
- EB1 veya EB2 NIW kategorisinde Green Card aldıktan sonra 5 yıl boyunca ABD’de sürekli ikamet ettikten sonra vatandaşlığa başvurulabilir.
- Bu süre içinde toplam 2,5 yıl ABD’de fiili olarak bulunma şartı aranır.
- ABD dışına 6 aydan uzun süreli ayrılmalar vatandaşlık sürecini etkileyebilir. Bu nedenle uzun süreli ayrılmalarda "Reentry Permit" başvurusu yapmak gerekir.
9. EB1 veya EB-2 NIW vizesi ile ABD'ye geldikten sonra belirli bir işte çalışmak zorunda mıyım?
Hayır. EB1 ve EB2 vizeleri, belirli bir işverene bağlı olmadan başvuru yapılabilen Green Card kategorileridir. Ancak başvuruda belirtilen alanda çalışma niyeti gösterilmeli ve başvuranın ABD’ye geldiğinde ilgili sektörde çalışma potansiyeline sahip olduğu kanıtlanmalıdır.
